آک پارتی در سراشیبی قدرت ...

از زاویه های متعددی میشه حزب اک پارتی را تحلیل کرد آنچنان وضعیت و روابط احزاب ترکیه دارای پیچیدگی است که به سهولت نمی توان در خصوصش اظهار نظر کرد . اما اگر بخواهیم از یک بعد به این حزب نگاه کنیم و به تاریخچه روابط ارتش و اک پارتی نگاهی بیاندازیم میتوانیم بهتر رفتار اردوغان و حزبش را درک کرد .

ابتدای قدرت گیری حزب عدالت و توسعه ( آک پارتی AKP ) این حزب سعی کرد برای قدرت گیری بیشتر بر سلطه ی یک قرنی ارتش بر سیاست ترکیه پایان دهد در همین حال بدنه ارتش به دو حزب CHP و  MHP   نزدیک بود .

حزب آک پارتی با تضعیف اختیارات ارتش در تصمیم گیری ها و اختیارات حکومتی سعی کرد غیر مستقیم دو حزب جمهوری خلق و حرکت ملی را تضعیف کند .

از سوی دیگر با آغاز روند صلح با کردها نیز دو هدف مشخص را دنبال کرد نخست بهره گیری از رای کردهای میانه رو و اسلام گرا و دوم اینکه به طور کلی مکانیزم نظامی برچیده شود تا از این طریق هرگونه تهدید علیه حزبش را به فرصت بدل کند .

در این راه حزب عدالت و توسعه بسیار موفق بود توانست بخش بزرگی از آرای کردها را به سمت خود بکشد و عملا دو حزب جمهوری و حرکت ملی را کنار بگذارد .

در آن زمان حزب طرفدار کردها حزب صلح و دموکراسی( BDP  ) بسیار ضعیف بود و در ابتدای راه به صورت مستقل نمایندگانش در مجلس ترکیه حضور داشتند . توان کسب حدنصاب راهیابی به مجلس را نداشتند و ناچار بودند نمایندگانشان را مستقلا به پارلمان بفرستند .

آک پارتی از این اینکه در لابلای مذاکرات صلح این حزب نیز اندکی قدرت بگیرد بیم و هراس نداشت چراکه گرایشات چپ گرایانه ی این حزب تا حدودی به عنوان رقیب حزب جمهوری خواه خلق می توانست از آرای این حزب بکاهد .

فرایند صلح دو سال طول کشید در انتخابات شهرداری ها حزب صلح و دمکراسی در مناطق کردنشین توانستند بیش از 100 شهرداری را از ان خود کنند اما در میان ناباوری پیامی از جزیره ی ایمرالی مخابره شد در این پیام عبدالله اوجالان رهبر دربند کردها در زندان از صلاح الدین دمیرتاش و هم حزبی هایش در حزب صلح و دموکراسی خواست این حزب را منحل کند و حزبی سراسری و چپ را برای تمام ترکیه با مطالبات سراسری پایه گذاری کند و این بار به صورت حزبی در انتخابات پارلمانی شرکت کنند.

به طور کلی غیر از احمد ترک از سیاستمداران برجسته ی کردستان ترکیه اغلب سیاستمداران کرد حتی سیری ثریا اوندر نماینده ی کردهای استانبول که یک اسلام گرا بود صراحتا اعلام کرد مخالف چنین حزبی است در همین حال صلاح الدین دمیرتاش نیز یک ماه به مرخصی اعتراضی رفت . با این حال کردها حزب صلح و دموکراسی را لغو و حزب دمکراتیک خلق ها(HDP) را تاسیس کردند .

در این بین تمامی سیاستمداران ترکیه با گوشه و کنایه در نطق هایی عنوان کردند خود کردها هم نمی دانند چه میکنند .

مدتی گذشت وقایع کوبانی اتفاق افتاد و کردها از رفتار اک پارتی در قبال کوبانی خشمگین شدند و انتخابات بعدی نتیجه ای حیرت انگیز از صندوق ها بیرون امد . حزب دموکراتیک خلق ها به بیش از 13 درصد آرا دست یافته بود و حزب آک پارتی با از دست دادن رای دهندگان کرد به چهل درصد نزول کرده بودند با این شرایط اک پارتی به تنهایی قادر به تشکیل دولت نبود .

ازدوغان و داوداغلو برای اینکه بتوانند ارای ملی گراها را جایگزین کردها کنند از ارتش بهره گرفتند و آتش جنگ را بر افروختند در این بین ملی گراهای ترک به شدت از این شعله ور شدن جنگ استقبال کردند و به حزب اک پارتی نزدیک شدند ارای سه حزب حرکت ملی و جمهوری و همچنین دموکراتیک خلق ها نیز کاهش داشت تا حزب آک پارتی به نزدیک به 50 درصد رای مردم ترکیه دست پیدا کند .

اما این آغاز ماجرا بود ارتش رفته رفته به قدرت خود بازگشت چراکه اکنون ارتش بازوی اک پارتی بود و برای ازدوغان رای جمع میکرد اردوغان در حالی که می دید رای کردها را از دست داده است حتی شهرهای جنوب شرقی کشور را با خاک یکسان کرد.

غافل از اینکه جماعت گولن در درون حزب اک پارتی ریشه دوانده بودند و اختلافاتش با داود اغلو زخم هایی را در بنده ی حزب ایجاد کرده بود پس از کودتای نافرجام ترکیه اردوغان دوباره به سیاست حذف ارتش از فرایند تصمیم گیری بازگشت اما این بار با چند تفاوت اساسی :

1-      فضای کردستان ترکیه رادیکال ترشده است و دیگر اک پارتی رای کردها را نخواهد داشت

2-      جماعت گولن که بخشی از آک پارتی بودند از این حزب روی بر گردانده اند

3-      ملی گراهای ترک با توجه به ابراز شرمندگی اردوغان در قبال روسیه به حزب حرکت ملی گرایش پیدا کرده اند

4-      بخشی از ترک های میانه رو به سمت حزب جمهوری خواه خلق متمایل شده اند

5-      با عقب نشینی اردوغان از سیاست هایش در قبال فلسطین و دولت سوریه ترک های اسلام گرا را ازرده خاطر کرده است

با این حال من گمان میکنم ترس و واهمه ی اردوغان از ارتش آنچنان عمیق است که دیر یا زود ناچار خواهد بود به فرایند صلح با کردها باز گردد یا اینکه شاهد متلاشی شدن حزبش شود. بدون شک در آینده ای نزدیک شاهد قدرت گیری (حزب جمهوری خواه خلق) خواهیم بود و این حزب آرام ارام به قدرت نسبی خواهد رسید و یکی از بازوهای تشکیل دولت آینده ی ترکیه خواهد شد .